Дәріс тақырыбы Тері аурулары : Есекжем, Аллергиялық контактты дерматит, презентация

Есекжем (Крапивница) Есекжем (urtіcarіa) — қантамыр реакциясы, теріде және шырышты қабатта кенеттен қызарып, күлдіреп, қышымалы бөртпелер түрінде болатын, жіті немесе созылмалы түрде өтетін тері ауруы. Аллергиялық есекжем азық-түліктер, дәрі-дәрмектер әсерінен пайда болады. Аллергиялық емес есекжем морфин, кодеин, декстран және қалақаймен, медузамен, жұлдыз құртпен, актиниялармен жұғысқанда пайда болады.

Дерманың ісінуі, қантамырларының кеңеюіғ ісінуі, әдетте лимфоциттерден және аздаған мөлшерде эозонофильдерден тұратын полиморфты периваскулярлы инфильтрация. Бұл кқріністер дерманың ортанңы және жоғарғы қабаттарында анық көрінеді. Ангионевротикалық ісіну кезінде бірінші кезекте теріасты тіні мен дерманың төменгі қабаттары зақымдалады. Васкулит кезіндегі есекжем қантамырларының эндотелийінің ісінуімен, лейкоцитоклазиспен, (нейтрофилдердің ыдырауы), қантамырларының қабырғасында фибриноидты қалдықтарымен, эритроциттердің диапедезімен, периваскулярлы лейкоцитарлы инфильтрациямен сипатталады. Дерманың ісінуі, қантамырларының кеңеюіғ ісінуі, әдетте лимфоциттерден және аздаған мөлшерде эозонофильдерден тұратын полиморфты периваскулярлы инфильтрация. Бұл кқріністер дерманың ортанңы және жоғарғы қабаттарында анық көрінеді. Ангионевротикалық ісіну кезінде бірінші кезекте теріасты тіні мен дерманың төменгі қабаттары зақымдалады. Васкулит кезіндегі есекжем қантамырларының эндотелийінің ісінуімен, лейкоцитоклазиспен, (нейтрофилдердің ыдырауы), қантамырларының қабырғасында фибриноидты қалдықтарымен, эритроциттердің диапедезімен, периваскулярлы лейкоцитарлы инфильтрациямен сипатталады.

ДЕРМАНЫҢ БЕТКЕЙ ҚАБАТЫНЫҢ ІСІНУІ КЕҢЕЙГЕН ҚАНТАМЫРЛАРДАҒЫ ПЕРИВАСКУЛЯРЛЫ ҚАБЫНҒАН ЖАСУШАЛАР ҚАЛЫПТЫ ЭПИДЕРМИС

АЛЛЕРГИЯЛЫҚ КОНТАКТТЫ ДЕРМАТИТ – терінің аллергиялық қабынбалы зақымдалуы. АЛЛЕРГИЯЛЫҚ КОНТАКТТЫ ДЕРМАТИТ – терінің аллергиялық қабынбалы зақымдалуы. Аурудың жедел түрінде: Терінің қызаруы. Ісіну. Осы аймақтағы қышу. Көпіршіктердің пайда болуы. Көпіршіктер қайтқан соң жараның орыны қалады, одан кейін тыртық. Аурудың созылмалы түрінде: Терінің жұқаруы; Құрғауы, қабыршақтануы; Тері суретінің күшеюі; Жарылулардың болуы.

Гистологиялық көрінісі Тері аллергенмен жанасқаннан кейін 3 сағаттан соң, теріде момнонуклеарлармен вазодилятация және периваскулярлы инфильтрация болады, 6 сағаттан соң –мононуклеарлармен терінің инфильтрациясы, эпидермистің терең қабаттарында жасуша ішілік ісіну, ал келесі 12-24 сағатта спонгиоз ұлғайып, эпидерма ішілік везикулалар түзіледі. Мононуклеарлармен инфильтрация эпидермистің толығымен алып жатады. Эпидермалды қабаттың жұқаруы(акантоз) көзбен көрінетін болады. 2 күннен кейін спонгиоз жоғалып, везикулярлы көріністер, акантоз басым болып, паракератоз дамиды. Жедел аллергиялық жанаспалы дерматитке: спонгиоз, везикуляция, акантоз, паракератоз, экзоцитоз тән. Гистологиялық суретте эпидермистің әртүрлі аймақтары шашыраңқы зақымдалады.

Атопиялық дерматит — диатез, балалар есекжемі, созылмалы аллергиялық, яғни ауық-ауық қайталанып тұратын ауру. Асқынған кезінде жазылмай, тұрақтап қалуы да мүмкін. Тұқым қуалайды. Әке-шешесінде осы кесел болса, балаларының бұл ауруға шалдығу қаупі 80 пайыз шамасында. Атопиялық дерматит — диатез, балалар есекжемі, созылмалы аллергиялық, яғни ауық-ауық қайталанып тұратын ауру. Асқынған кезінде жазылмай, тұрақтап қалуы да мүмкін. Тұқым қуалайды. Әке-шешесінде осы кесел болса, балаларының бұл ауруға шалдығу қаупі 80 пайыз шамасында.

Жіктемесі: Жіктемесі: 1. Шын мəніндегі экзема. 2. Микробтық экзема.  3. Себероидты экзема.   Ауырлық дəрежесі: жеңіл , орташа,  ауыр.   Балл бойынша (1 балл - жеңіл өтетін, 2 балл - орташа ауырлықта, 3 балл – ауыр өтетін): - бастың зақымдануы - 1 балл; - кеуде - 1 балл; - аяқ – қол - 1 балл.

Гистология: эпидермисте акантоз, паракератоз, гиперкератоз, әлсін спонгиоз байқалады. Дермада — капиллярлардың кеңеюі, емізікшелі қабаттың қантамырлардың маңайында – лимфоциттердің инфильтрациясы.

Мультиформалы эритема гистологиялық суреті

Түйінді эритеманың гистипатологиясы. Түйінді эритеманың гистипатологиясы. Гистологиялық өзгерістер терісасты май клетчаткасының жоғарғы бөлігінде болады. Дермада қантамыр маңайында лимфоцитарлы инфильтра. Жаңадан шыққан бөртпелер кезінде қою лимфоциттерден, нейтрофильдерден болған инфильтрат, аздаған мөлшерде гистиоциттер. Аурудың өршу кезінде: май тінінің жоғарғы, астыңғы бөлігі, тер бездері маңайы, фиброзды пердеге дейін инфильтрат орналасады. Қантамырларда, әсіресе көктамырда көптеген өзгерістер болады. Түйінді эритема кезінде біріншілік және негізгі зақым көзі қантамыры болады. Қантамыр зақымдалса, қабыну инфильтраты қантамыр қабырғасына еніп, айқын эндотелиальды пролиферация болады. Гистиоциттерден тұратын ұсақ түйіндер анықталады. Бұлар басқа тері ауруларында кездеспегендіктен, диагностикалық құны жоғары. Ескі бөртпелерде эпителиоидты және алып жасушалар кездеседі.

Ревматизм кезіндегі түйінді эритема

Индуративті эритема Индуративная эритема Базена – очаговое кожное заболевание, развивающееся на фоне туберкулезного процесса и являющееся одной из его форм проявления. Чаще всего болезнь поражает женщин, находящихся в возрастной группе от 16 до 40 лет. Развивается вторично у людей, перенесших или страдающих от туберкулеза.

Индуративті эритема

Гистопатология индуративной эритемы Базена: - Преимущественно лобулярный или смешанный лобулярно-септальный панникулит с васкулитом в 90% случаев. - Обширный некроз адипоцитов в центре жировой дольки. - Вариабельный воспалительный инфильтрат в жировой дольке; нейтрофилы в очагах на ранней стадии и эпителиоидные гистиоциты и многоядерные гигантские клетки в полностью сформировавшихся очагах. - Васкулит малых вен и венул жировой дольки.Источник: https://medicalplanet.su/dermatology/indurativnaia_etirema_bazena.html MedicalPlanet Гистопатология индуративной эритемы Базена: - Преимущественно лобулярный или смешанный лобулярно-септальный панникулит с васкулитом в 90% случаев. - Обширный некроз адипоцитов в центре жировой дольки. - Вариабельный воспалительный инфильтрат в жировой дольке; нейтрофилы в очагах на ранней стадии и эпителиоидные гистиоциты и многоядерные гигантские клетки в полностью сформировавшихся очагах. - Васкулит малых вен и венул жировой дольки.Источник: https://medicalplanet.su/dermatology/indurativnaia_etirema_bazena.html MedicalPlanet

Псориаз - созылмалы, қайталанып тұратын тері ауруы. Ауру 16 мен 25 жас аралығында көбірек кездеседі, бірақ тіпті бала кезінде басталуы да мүмкін. Псориаз - созылмалы, қайталанып тұратын тері ауруы. Ауру 16 мен 25 жас аралығында көбірек кездеседі, бірақ тіпті бала кезінде басталуы да мүмкін. Псориаздың даму кезеңдері. үдемелі (жедел ағымды) тұрақты Аяқталу Жалқықтық псориаз. табақшаларадың бетіндегі қабыршақтарға ұйыма сұйықтық сіңіп, олар бір-біріне жабысып, қатпарлы сарғыш-тау қабықтарға айналады, оларды алып тастамаса асты ылғалданып тұрады және тез қанағыш келеді. Табақшалардың (бляшка) үстін қабықтар түгел жауып тұрмайды , шетінде қызғылт жіңішке жолақ қалады. Артропатиялық псориаз. Кейбір жағдайда псориазда буын зақымдануы да мүмкін, әдетте аяқ-қолдың кішкене , кейде ірі буындары ауырады. Басында тек буындар ауырады. Кейінірек олар ісінеді, жан жағындағы тіндердің сіңбесіне байланысты қимылы қиындайды, келе-келе буын тіпті қозғалуға келмей қақайып қалуы мүмкін. Екінші дәрежелі эритродермия. Бүкіл денені жауып кететін бұл псориаздың түрі жедел басталады. Бұрыннан бар түйіншектердің, табақшалардың арасындағы тері қызарып, бөртпелер бір-біріне қосылып кетеді. Осы эритеманың үстінде кішкентай , жеңіл және жұқа қабыршақтар қаптап кетеді, тез-тез түлеп түсе береді. Бұрынғы бөртпелер көрінбей , терінің бәрі түгелдей қызарып кетеді. Шаш түсіп қалуы да мүмкін . Тырнақтар қалыңдап, көпсіп, ұясынан шығып, түсіп қалады. Бірнеше апта, айға созылып , сосын эритродермия жазылып, псориаздың өзіндік бергілері ғана қалады.

Псориаздың локализациясы

Псориаз

Гистопатологиясы.  Эпидермисте акантоз байқалады, сондықтан дерманың емізікше қабатына кіріп (екі емізіктің ортасында) тұратын эпидермистің өсінділері ұзарып кетеді және паракератоз тән. Дәнді қабат мүлдем жоғалып кетеді. Аурудың жедел ағымды мерзімінде эпидермистің тікенекті қабатында жиі таралған клеткааралық ісік, лейкоциттер эпидермиске өтіп, Мунро микроабцестері түрінде жиналады. Дермада ісік және емізіктері ұзарып, мүйізді қабатқа дейін көтеріледі. Қан тамырлары кеңейіп, айналасында көбіне лимфоциттерден тұратын сіңбе пайда болады, псориаздың бірқалыпты мерзіміне қарай бұл сіңбе арта түседі.

Қызыл жазық теміреткі (lichen ruber planus) –Бұл тері ауруларының таралған бір түрі.Қатерлі дерматоз ауруларының бірі,тері,шырышты қабаттарды,тырнақты зақымдаумен көрінетін ауру.Көбінесе ауыздың шырышты қабатында кездездеседі.Бұл ауру барлық жастағы адамдарда кездеседі,шырыты қабаттың зақымдануы 40 жас-тан 50 жасқа дейін әйелдерде кездеседі.Сонымен қатар орталық жүйке жүйесінің (ашуланшақ адамдар,ауыр уайымнан кейін),ішкі секреция безінің қызметін бұзады.Қызыл жазық теміреткі басқа дерматозды аурулардан ерекшеленеді (қатерлі гастрит,асқазан,он екі елі ішектің жарасы,бауырдың билиарлы церрозы,қант диабеті және т.б.).Осы ауруға мынадай элементтер тән:дақ,көпіршік,эрозия,жара.

Қызыл жазық теміреткінің басқа түрлері болады: Қызыл жазық теміреткінің басқа түрлері болады: Қызыл жазық теміреткінің сақина тәріздес Қызыл жазық теміреткінің экзематозды Қызыл жазық теміреткінің атрофиялық Қызыл жазық теміреткінің веррукозды Қызыл жазық теміреткінің дақты Қызыл жазық теміреткінің шырышты қабаттағы түрлері: Эксудатты-гиперемиялық Эрозия-жаралы Буллезді гиперкератикалық

Жіктелуі Типтік түрі Гипертрофиялық түрі Атрофиялық түрі Буллезді түрі Эритематозды түрі

Ағымы бойынша: Жедел түрі (1 айға дейін созылады) Жедел алды түрі (6 айға дейін созылады) Ұзақ ағымды түрі (6 айдан көп)

Қызыл жалпақ теміреткі - Қызыл жалпақ теміреткі -

Гистологиясы Қызыл жазық теміреткінің гиперкератоз, акантоз, терінің зернизтый қабаты кеңейгені байқалады. Дермада домалақжасушалы инфильтрат, лимфоцит, фибробласт,тін базофилінен,сегмент нейтрофильді гранулоциттен тұратын анықталған.

Қызыл жегі (lupus erythematodes) Созылмалы аутоиммунды ауру; дәнекер тіннің диффузды аурулары қатарына жатады. Әр түрлі дәрі-дәрмектер (гидролизин, антибиотиктер, сульфаниламидтер, вакциналар, сарысулар), инфекциялық факторлар (стрептококк, вирусты инфекция) және сыртқы тітіркендіргіш әсерлерінен (ультракүлгін, инфрақызыл сәулелер, радиация, суық тию) пайда болады. Ауру тұқым қуалайды. Организмге түскен ошақты созылмалы инфекциялар орталығы және шеткі жүйке мен эндокриндік жүйелердің жұмысының бұзылуына, аурудың асқынуына жол ашады.

Зақымданулардың клиникалық-морфологиялық синиттамалары терінің: "көбелек" белгісі, кашшіяриттер, экссудатты эритема,пурпура, дискоидтық жегіт.б.: буындардың: артралгиялар және полиартриттің жедел, жеделдеу,созылмалы түрлері; сероздық қабықтардың: полисерозит, плеврит, перикардит (құрғақ және жабысқақты), периспленит; жүректің; миокардит, эндокардит, митральді қақпақтың жетіспеушілігі; өкпенің: жедел немесе созылмалы пневмонит, пневмосклероз; бүйректің: нефротикалық немесе аралас типті люпуонефрит,несептік синдром; нерв жүйесінің: менингоэнцефалополирадикулоневрит, полиневрит.

Жүйелі қызыл жегіде дамитын патоморфологиялық өзгерістер: жайылма полиорғандық деструкциялық-пролиферациялық васкулит; дәнекер тінінің жүйелі бұзылыстары; жегі факторының әсерінен жасушалық ядролардың бұзылуы (ядролардың алдымен ісініп, кейін ыдырап жегі денешіктеріне айналуы). Нейтрофилдер жегі денешіктерін айнала қоршап түймедақ феноменін түзеді. Ақырында қоршаудағы лейкоциттің біреуі жегі денешігін жұтады да, содан кейін қалған лейкоциттер тарап кетеді. Жегі денешігін фагоцитоздағы - нейтрофил жегі (LЕ) жасушасы деп аталады.

Безеу немесе акне (acne) – әртүрлі себептерден май бездерінің және шаш қапшығының қабынуы. Қою және сұйық себорея өршуінен пайда болатын безеуді, кәдімгі немесе жасөспірім безеуі (acne vulgaris, s. Juvcnillis) дейді. Олардың арасында бірнеше түрі бар. Ең жеңіл, қарапайым және жиі кездесетін түрі түйіншекті (а. papulosa) безеу. Безеу немесе акне (acne) – әртүрлі себептерден май бездерінің және шаш қапшығының қабынуы. Қою және сұйық себорея өршуінен пайда болатын безеуді, кәдімгі немесе жасөспірім безеуі (acne vulgaris, s. Juvcnillis) дейді. Олардың арасында бірнеше түрі бар. Ең жеңіл, қарапайым және жиі кездесетін түрі түйіншекті (а. papulosa) безеу.

Пайда болу себебі мен клиникалық көрінісіне байланысты: Кәдімгі (acne vulgaris), Келоидты (acne keloidea), Қызыл (acne rosacea), Некротикалық (acne necrotica), Медикаментозды (acne medicamentosa) Профессионалды (acne professionalis)

Гистологиялық зерттеу Кәдімгі безеу – гиперплазирленген май бездерінің маңайында және сонымен байланысты шаш фолликулаларының маңайында қабыну инфильтраттары анықталады. Папулёзды, пустулёзды және флегмонозды түрлерінде нейтрофильді лейкоциттер және лимфоциттер көптеп кездеседі, ал тығыз және конглобатты безеулерде – гистиоциттер, плазматикалық және алып жасушалар, перифокалды фиброз болады. Май бездерінің өзектерінде және шаш фолликулаларының ауызында  гиперкератоз және комедондар болады.

Көпіршік (Пузырчатка) Қабынбаған тері мен шырышты қабатта көпіршікшелердің пайда болуы, акантолиз және дұрыс ем жүргізілмеу нәтижесінде пайда болатын, өзінің клиникалық көрінісімен жүретін тері ауруы.

Жіктелуі

Вульгарлы көпіршік

Акантолитикалық емес көпіршік

ГИСТОПАТОЛОГИЯ Көпіршіктің морфологиялық ерекшелігі акантолиз, яғни тікенекті қабаттың төменгі бөлігінде жасуша аралық көпірлердің еруі нәтижесінде, пай болған эпителий ішілік көпіршік болып табылады. Осы қабаттың жасушалары қосылып, араларында қуыс, ал одан көпіршік пайда болады. Осындай көпіршіктердің түбі мен беткейі жаралардың жарылуынан кейін, акатолитикалық жасушалармен көрінеді.

Ірі, кернеулі көпіршіктермен көп немесе аз генерализденген бөртпелермен болатын тері ауруы. Көпіршік жарылғаннан кейін эрозивті беткей пайда болады. Өздігінен жазылатын қасиеті өте жоғары. Ауыз қуысындағы зақымдалу әлсіз, не болмауы да мүмкін. Әлсіреген, кәрі адамдарда дерматоз өлімге әкелуі мүмкін, дені сау, мықты адамдарда созылмалы түріне ауысуы мүмкін. Ірі, кернеулі көпіршіктермен көп немесе аз генерализденген бөртпелермен болатын тері ауруы. Көпіршік жарылғаннан кейін эрозивті беткей пайда болады. Өздігінен жазылатын қасиеті өте жоғары. Ауыз қуысындағы зақымдалу әлсіз, не болмауы да мүмкін. Әлсіреген, кәрі адамдарда дерматоз өлімге әкелуі мүмкін, дені сау, мықты адамдарда созылмалы түріне ауысуы мүмкін.

Буллезді пемфигоидтың гистиопатологиясы Ерте бөртпелер эпидерма асты вакуольдердің пайда болуымен, кейін олардың эпидерма асты көпіршікке (Левер) айналуымен сипатталады. Қысымға байланысты жаңа, жас ұсақ көпіршіктер жиі дөңгелек пішінді болады. Көпіршіктің сыртқы қабырғасын түзетін эпидермалды жасушалар барынша созылған, жасуша аралық көпірлері зақымдалмаған. Мұндай көпіршіктер қысымнан пайда болған деп аталады. Акантолиз болмайды. Көпіршіктің қақпағы қалыпты эпидермистен тұрады. Ары қарай ол некроздалып, мүйізді қабаттан басқа қабаттар бұзылады. Мұндай регенерация - эпидерма ішілік көпіршіктің пайда болуына әкеледі. Мальпигий қабатының бұзылуы мүйізді қабат асты көпіршіктің пайда болуына әкеледі. Қабынбалы инфильтраттардың мөлшері әртүрлі. Кей инфильтраттардың құрамында эозонофильдер көп болады.

Герпес тәрізді дерматит Герпес тәрізді дерматит – 1-ші не 2-ші типті герпес вирусы әсерінен пайда болатын эпидермис қабюатын зақымдайтын тері ауруы. Рецидивтермен жүретін, кешенді емді қажет ететін созылмалы тері ауруы. Иықта, қолда, бөкседе, жамбаста, сирек басқа дене бөліктеріне шығатын, қышу мен ашумен жүретін бөртпелермен көрінетін ауру.

Жиі иммунитеті төмен адамдарды кездеседі. Бөртпелердің сипатына қарай герпес бөлінеді: Жиі иммунитеті төмен адамдарды кездеседі. Бөртпелердің сипатына қарай герпес бөлінеді: Папулёзды – папулалар. Буллезды – күйік кезіндегі күлдіреуіктер Везикулезді – везикулалар. Уртика тәрізді – есекжем тәрізді. Параонкологиялық – онкологиялық аурулардың адам ағзасына әсері. Строфулоидты, трихофитоидты, экзематоидты – атипиялық түрі.

Ерте кездегі ошақтың биоптаты: дерманың емізікшелерінде нейтрофильдердің, эозонофильдердің жинақталауы және субэпидермалды везикуляция. Кіші (А) және үлкен (Б) көрінісі. Аурудың дамуының ерте кезеңінде дерманың емізікшелерінде нейтрофильдердің (микроабцесстер), нейтрофильді фрагменттердің, әртүрлі мөлшердегі эозонофильдердің, фибриндердің жинақталауын көреміз. Дерманың жоғарғы және ортанғы бөлігіндегі қантамырлар лимфолейкоцитарлы инфильтраттармен, нейтрофильдермен, эозонофильдермен қоршалған.