Злучнік як часціна мовы презентация

Злучнік як часціна мовы

Часціны мовы

Злучнік — службовая часціна мовы, якая звязвае аднародныя члены сказа або часткі складанага сказа, сказы, часткі тэксту і паказвае на розныя адносіны паміж імі.

Важна! Ісці ў школу ( ў – прыназоўнік) Прыгожы і разумны (і – злучнік) Свеціць сонца, і дзеці радасна бягуць гуляць на вуліцу. (і – злучнік) Я сказала, што заўтра будзе кантрольная работа. (што – злучнік)

Што звязваюць выдзеленыя злучнікі? 273. ПРА ЗЯЗЮЛЮ Жылі-былі брат і сястра. Брат быў вельмі бедны, а сястра — дужа багатая. Аднойчы пайшоў брат да сястры, каб хоць кавалкам хлеба дапамагла. Сястра скупая была, сказала, што ключы ад клеці згубіла. I пачала яна нібы шукаць ключы, а брат стаяў, стаяў пад акном, чакаў, чакаў і нарэшце не вытрымаў і пайшоў. На дарозе паваліўся і памёр ад голаду. Сястра зразумела, што зрабіла дрэнна, і стала клікаць брата: — Якуб, Якуб, вярніся, ключы знайшліся. Праз сваю скупасць яна зрабілася зязюляй і цяпер увесь час кліча: — Якуб, Якуб! Толькі чуваць: — Ку-ку, ку-ку! (В. Ластоўскі).

Злучнікі простыя і састаўныя; адзіночныя, паўторныя і парныя Простыя злучнікі складаюцца з аднаго слова (і, а, ды, але, ці, бо, каб, пакуль і інш.): Выйдзі ў луг ці поле летам — колькі там дзівосных кветак (К. Цвірка). Састаўныя злучнікі складаюцца з двух або некальк іх слоў, якія выконваюць ролю аднаго слова (таму што, так што, так як, як толькі, для таго каб, пасля таго як, у той час як, перад тым як, хоць — але, як — так): Хоць складанае пастаўлена пытанне, але просты на яго адказ (П. Глебка).

Злучнікі адзіночныя, паўторныя і парныя. Да адзіночных адносяцца злучнікі, якія не паўтараюцца пры аднародных членах сказа або частках складанага сказа, а ўжываюцца адзін раз: а, але, ды (у значэнні але), бо, як і інш. Да паўторных адносяцца злучнікі, якія паўтараюцца пры аднародных членах сказа або частках складанага сказа (і — і, ні — ні, ці — ці, або — або, то — то, ці то — ці то і інш.): 1. Поле — не толькі зямля, гэта і неба, і ветрык, і васілёк, што здаля свеціць душою прыветна (В. Зуёнак). 2. Міканору не было ні сумна, ні санліва, усяго яго поўніла нецярплівая, прагная да дзейнасці радасць (І. Мележ).

Да парных належаць злучнікі, кожная частка якіх адносіцца да розных аднародных членаў сказа або частак складанага сказа (не толькі — але (але і), не столькі — колькі, не то што — але (але і), калі — то (тады, дык), хоць (хоць і) — але (ды, аднак, усё ж), толькі — як, а раз — то (дык) і інш.): 1. Калі родзяць грыбы, то і жыта зародзіцца (Прыказка). 2. Хоць часу не зрушыць мне з месца, ды думы імкнуцца ў палёт (П. Броўка).

Важна! Перад другой часткай парнага злучніка заўсёды ставіцца коска. Я люблю як класічную, так і сучасную музыку.

Важна! Адрозніваем злучнікі ад займеннікаў і прыслоўяў (вам ужо знаёмыя сказы))). 1. Я сказала, што заўтра будзе кантрольная работа. (што - злучнік) 2. Дай мне кнігу, што ляжыць на стале. (што – займеннік). 3. Я ведаю, калі ты прыйдзеш. (калі – прыслоўе, бо ад галоўнай часткі да даданай задаём пытанне дапаўнення або азначэння. Я ведаю (што?), калі ты прыйдзеш.) 4. Мы сустрэліся, калі былі ўжо сталымі людзьмі. (калі – злучнік, бо ад гал.часткі задаём пытанні акалічнасці. Мы сустрэліся (калі?), калі былі ўжо сталымі людзьмі.

Дамашняе заданне § 38, 39, пр. 280 (толькі табліца!). Табліцу дасылаем да 15.00 20.04.2020 (не ўсе работы буду правяраць), абавязкова пішам нумары злучнікаў, а ў версе над табліцай прозвішча. Калі злучнікі паўтараюцца, то іх таксама пішам, парадак злучнікаў у тэксце захоўваем.